woensdag 6 januari 2016

Vlak ernaast


Hoe recent is het verschijnsel dat mensen bij elkaar parallelle universa waarnemen? Ik herinner me striemende debatten over de te verwachten werkelijkheid onder ‘de Amerikanen’ versus die van ‘de Russen’. Weinig later verdween de titel ‘gastarbeiders’ en begon steeds bitser gekibbel over de wereld die zij al dan niet veranderden of verrijkten. Toen werd het ‘de islam’ die diametrale overtuigingen losmaakte.

En steeds denken ‘we’ aan de onberispelijke kant te staan. Zeker weten. Dat kan regelrechte geschiedvervalsing in de hand werken. In zijn bijdrage aan het boek Ontworteld. De schrijver als nomade wijst Ernst van den Hemel erop dat er in ‘de jaren zestig’ wel erg luid het idee van bevrijding werd gelanceerd – de echo’s zijn tot op heden te horen. Maar die zelfverklaarde emancipatie gold per definitie niet voor, bijvoorbeeld, mensen die een geloof beleden en geen individualiseringwaarden aanhingen.

Steeds is er kennelijk een wereld vlak ernaast, waarvan je tegen een ander roept: ‘Zie je dat dan niet?!’ Momenteel gaat, na een volgens sommigen betekenisvolle hiaat, alle aandacht naar nieuwjaarstoestanden in Keulen. De letterlijk aangrenzende uren en dagen ervoor leek Brussel weer het centrum van de westerse wereld, waar het feestvuurwerk voor afgeblazen werd.

De oppervlakte van deze plaats van handeling was eigenlijk nog geringer: de deelgemeente Molenbeek. Niet elke bewoner kon dat rijmen met zijn werkelijkheid. Curieus was dat media, aanrichters van die contrasten, ook die belevingskloven wilden weergeven.

In een wel erg professionele reportage in NRC klaagde ‘een van oorsprong Nederlands-Marokkaanse vrouw (…) over de gebrekkige samenhang in de wijk’. Waarschijnlijk was dat een politica, die het te ideologische begrip ‘saamhorigheid’ had verdrongen. Verderop in de tekst werd opgetekend van een onbevreesde Belgische die met een vriendin een dagje naar Brussel gekomen was: ‘Ik heb wel het gevoel dat de autoriteiten maatregelen nemen.’ Dat gevoel had enige visuele steun van de empirie.

Voor Knack snoof de als ‘ gepresenteerde Montasser AlDe'emeh ‘Jammer dat er geen vuurwerk is. We wisten dat trouwens niet omdat we het nieuws niet hebben gevolgd. We gaan nu terug naar Antwerpen waar er wel vuurwerk zal worden afgeschoten. We voelen die Nieuwjaarssfeer wel, maar niet genoeg. Schrik hebben we niet. We zijn totaal niet bezig met al die dingen’. Dan volgt een onvervalst stukje vrije indirecte rede: ‘Uiteindelijk is het zover! De klok slaat middernacht. Het is nu 1 januari 2016.’ Het maakt de weg vrij voor AlDe'emehs slotcitaat dat ik kinderlijk aangrijpend vind: ‘Moslims en niet-moslims vieren hier samen met elkaar! We zijn allemaal mensen.’

Juist dat inclusieve wij is iets wat ontbreekt of misschien onmogelijk wordt gemaakt door alle non-stop informatie. Het lijkt wel alsof het verlangen naar een ernaast domweg te groot is. Ik associeer dat met zoiets zalig paradoxaals als Duitse popmuziek. Het stomste liedje uit je jeugd heeft het nog vermalen (al waren de Nina & Mike mij onbekend die ‘Paloma Blanca’ vertolkten, laat staan dat ik wist dat James Last zich verdienstelijk vergrepen heeft aan ‘Sweet Lucy’).

Muziek! Wat willen we nog horen? Ongeveer op de helft van zijn verslag van de Spaanse Burgeroorlog vraagt George Orwell zich bij een fascistisch hoornsignaal af of het behoort tot ‘incidenten die misschien te onbelangrijk zijn om opgehaald te worden’: een medestrijder had er een lange neus naar getrokken.

En bij het overlijden van de legendarische manager Robert Stigwood begreep ik pas dat zijn mogelijke annexatie van de Beatles-staf aan Paul McCartney een dreigement in de mond had gegeven. De band zou onder het regime van deze ‘music mogul’, ‘a king of shlock’ louter nog valse versies van ‘God Save The Queen’ opnemen! Is het de farce van de geschiedenis dat dit dreigement tien jaar later alsnog werd voltrokken? De daders heetten toen alleen wel Sex Pistols, overigens onder niet-aflatende aandriften van een andere manager.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten